ដើរទៅកាន់ក្រចកសេះដើម្បីផ្តល់សក្ខីកម្មប្រឆាំងអ្នករំលោភនាង បេះដូងកុមារីវ័យជំទង់អាយុ១៧ ចាប់ផ្តើមដើរញាប់។ ក្នុងពេលដែលសំឡេងរបស់ចៅក្រមបន្លឺឡើងក្នុងបន្ទប់សវនាការ កុមារីរូបនេះចាប់ផ្តើមព្រួយបារម្ភអំពីអ្វីដែលនាងត្រូវនិយាយ ហើយថាតើពាក្យពេចន៍ដែលនាងនិយាយចេញមកត្រឹមត្រូវ ឬយ៉ាងណាទេ។
សវនាការបានធ្វើឡើងដោយបិទទ្វារ ក្នុងពេលដែលនាងប្រាប់អង្គការ ហាហ្គាអន្តរជាតិ ជាអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលដែលការពារសិទ្ធិជនរងគ្រោះជាកុមារក្នុងតុលាការកម្ពុជា។ វាហាក់ដូចជាទ្រុងអ៊ីចឹង។
បទពិសោធរបស់កុមារីនេះនៅក្នុងតុលាការខេត្តសៀមរាប គឺគ្រាន់តែជាឧទាហរណ៍មួយនៅក្នុងរបាយការណ៍ស្រាវជ្រាវពិស្តារលើកដំបូងស្តីពីការចាត់ទុកជនរងគ្រោះជាកុមារ និងសាក្សីនៅក្នុងប្រទេសដែលអង្គការហាហ្គាអន្តរជាតិ និងយូនីសេហ្វ បានបញ្ចេញឲ្យដឹងកាលពីឆ្នាំមុន។
ក្នុងកិច្ចប្រឹងប្រែងដើម្បីអប់រំមេធាវី និងអ្នកតស៊ូមតិផ្សេងទៀតដែលធ្វើការជាមួយកុមារ អង្គការហាហ្គាអន្តរជាតិកាលពីថ្ងៃអង្គារបានចេញសៀវភៅណែនាំមួយ ដែលភាគច្រើនផ្តល់ព័ត៌មានពីការសិក្សា ដើម្បីជួយឲ្យពួកគេធ្វើតាមប្រព័ន្ធផ្លូវច្បាប់ ដោយមិនចាំបាច់ធ្វើឲ្យរឿងអ្វីមួយកាន់តែអាក្រក់សម្រាប់កុមារដែលគេតំណាង។
ការសិក្សាដែលរួមមានកុមារ៥៤នាក់ បានរកឃើញឧទាហរណ៍ដែលតុលាការបានទទួលខុសត្រូវការពារពួកគេពិតជាធ្វើឲ្យពួកគេប៉ះទង្គិចផ្លូវចិត្តកាន់តែខ្លាំង គឺតាមរយៈការព្រងើយកន្តើយ ការមិនខ្វល់ ឬការមិនយកចិត្តទុកដាក់។ របាយការណ៍បានរកឃើញថា កុមារត្រូវបញ្ជូនទៅតុលាការតាមរថយន្តតែមួយជាមួយនឹងអ្នកដែលបានធ្វើបាបពួកគេ។
ពួកគេត្រូវបង្ខំឲ្យផ្តល់សក្ខីកម្មនៅចំពោះមុខអ្នកដែលពួកគេបានចោទថា រំលោភពួកគេ ឬធ្វើបាបពួកគេ ឬវាយដំពួកគេ។ ព្រះរាជអាជ្ញានិងចៅក្រមសួរសំណួរមិនសមរម្យ។
អង្គការហាហ្គា និងយូនីសេហ្វ សង្ឃឹមថា នឹងលុបបំបាត់ការអនុវត្តបែបនេះដោយចាប់ផ្តើមផ្សព្វផ្សាយចំណេះដឹងអំពីថា ការងារទំាងនោះត្រូវធ្វើយ៉ាងដូចម្តេច។
អ្នកស្រី ដេបូរ៉ា ខូមីនី តំណាងយូនីសេហ្វប្រចាំកម្ពុជា បាននិយាយនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍កាលពីថ្ងៃអង្គារថា “គោលបំណងរបស់យើងត្រូវធានាថា តុលាការគឺជាកន្លែងរាក់ទាក់និងមានសុវត្ថិភាពសម្រាប់កុមារដែលជាអ្នករស់រានមានជីវិត ឬជាសាក្សីនៃអំពើហិង្សា និងបទល្មើស ដោយមានដំណើរការច្បាស់លាស់ ហើយជាអ្នកដើរតួឯកទេសខាងផ្លូវច្បាប់ ដើម្បីបម្រើផលប្រយោជន៍សំខាន់បំផុតដល់កុមារ”។
អ្នកស្រី ដេបូរ៉ា ផេតរើស អ្នកសម្របសម្រួលគម្រោងអង្គការហាហ្គាអន្តរជាតិបាននិយាយថា ដូចសព្វថ្ងៃនេះ ប្រព័ន្ធបែបនេះបង្កើតឲ្យមានបញ្ហាដ៏ធំដែលធ្វើឲ្យកុមារគិតថា គេមិនចង់ចូលរួម ឬមិនចង់ផ្តល់ភ័ស្តុតាង។
អ្នកស្រី ផេកវើស បាននិយាយថា “អ្វីដែលយើងចង់ធ្វើ គឺត្រូវបាកដថា កុមារត្រូវេចញមកដោយមានអំណាច”។
អ្នកស្រីបាននិយាយថា ការដោះស្រាយផ្នែករដ្ឋប្បវេណីនៃប្រព័ន្ធផ្លូវច្បាប់ ដែលផ្តល់អំណាចដល់មេធាវីនិងអ្នកតស៊ូមតិឲ្យកុមារនូវព័ត៌មានស្តីពីធនធានសម្រាប់កុមារ ហើយធានាថា ជនរងគ្រោះនិងឪពុកម្តាយរបស់គេទទួលបានព័ត៌មានច្បាស់លាស់អំពីតួនាទីនិងសិទ្ធិរបស់គេ ក្នុងដំណើរការ អាចជួយពួកគេបាន។
អ្នកស្រី ផេបវើស បាននិយាយថា បន្ថែមលើការបញ្ចេញគោលការណ៍ណែនាំមួយជំហានម្តងៗមានបុគ្គលិក១១២នាក់ដែលធ្វើការជាមួយកុមារនៅភ្នំពេញ សៀមរាប និងបាត់ដំបង កំពុងទទួលបានការបណ្តុះបណ្តាលអំពីការប្រើសម្ភារផ្សេងៗ។
អ្នកស្រីបាននិយាយថា “តាមពិត មានច្បាប់ដែលការពារកុមារនៅពេលដែលពួកគេឡើងតុលាការ។ ប៉ុន្តែ គេមិនប្រើការអនុវត្តទាំងនេះទេ”។
សៀវភៅគោលណែនាំបានពន្យល់ថា ជាឧទាហរណ៍ ក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌអាចត្រូវប្រើ ដើម្បីជំរុញឲ្យាមានវត្តមានរបស់មេធាវី ដើម្បីការពារកុមារក្នុងអំឡុងពេលដំណាក់កាលស៊ើបអង្កេត ចំណែកឯច្បាប់ផ្សេងទៀតអាចត្រូវប្រើ ដើម្បីឲ្យកុមារអាចផ្តល់សក្ខីកម្មនៅខាងក្រោយរនាំងបាំង ឬតាមវីដេអូ ”។
លោក មាស ប៊ុនលី អ្នកឯកទេសទំនាក់ទំនងនៅការិយាល័យយូនីសេហ្វបាននិយាយថា ការខ្វះអ្នកឯកទេសខាងកុមារដែលធ្វើការនៅក្នុងរដ្ឋាភិបាលធ្វើឲ្យរាំងស្ទះដល់ការស្វែងរកយុត្តិធម៌។
លោកបាននិយាយថា “កុមារនៅក្នុងប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌រាយការណ៍ថា តម្រូវការរបស់ពួកគេមិនបានបំពេញទេ ហើយសំឡេងពួកគេមិនបានឮផងដែរ។ ការប្រឈមមួយនៃការប្រឈមសំខាន់ៗនៅក្នុងប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌សម្រាប់កុមារ គឺជាការខ្វះបុគ្គលិកសង្គមក្នុងការវាយតម្លៃលើស្ថានភាពកុមារ ក្នុងការផ្តល់សេវា និងបញ្ជូនពួកគេទៅរកសេវាឯកទេសបន្ថែមនៅពេលត្រូវការចាំបាច់”។
លោក ខឹម វ៉ាន់ដូ អ្នកចាត់ចែងកម្មវិធីរបស់អង្គកាសកម្មភាពដើម្បីកុមារAPLE បាននិយាយថា ក្នុងករណីដែលកុមារមិនមានមេធាវី តុលាការតែងតែព្រងើយកន្តើយដោយធ្វើសវនាការជាឯកជន។
លោកនិយាយថា នៅពេលជនរងគ្រោះត្រូវគេធ្វើបាប “វាជាសុបិនអាក្រក់ដែលកើតឡើងស្ទើរតែមួយជីវិតរបស់គេ។ ដូច្នេះអ្វីនឹងកើតឡើង ប្រសិនបើគេនិយាយអំពីរឿងនេះនៅក្នុងបន្ទប់សវនាការដែលនៅទីនោះគេអាចស្តាប់ឮគ្រប់គ្នា?”។
លោក សុខ សំអឿន អ្នកជំនាញខាងច្បាប់ដ៏លេចធ្លោបាននិយាយថា ប្រសិនបើអ្នកតស៊ូមតិឲ្យកុមារឯករាជ្យ និងមេធាវីរបស់កុមារមិនអនុវត្តសិទ្ធិរបស់គេនោះ “តុលាការក៏មិនខ្វល់ដែរ”។
លោក ជិន ម៉ាលីន អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌បាននិយាយថា រដ្ឋាភិបាលកំពុងប្រឹងប្រែងដើម្បីធានាថា ច្បាប់ការពារកុមារត្រូវអនុវត្ត ប៉ុន្តែ ទទួលស្គាល់ថា មានចន្លោះប្រហោង ហើយថា ជួនកាលខ្វះព័ត៌មាន ឬមន្ត្រីសមត្ថកិច្ច។
លោកបាននិយាយថា “យើងកំពុងធ្វើការលើរឿងនេះ ប៉ុន្តែមិនបានអនុវត្តបានពេញលេញនៅឡើយទេ។ វាអាចដោយសារតែខ្វះមធ្យោបាយ ធនធានសម្ភារ ការយល់ដឹងបច្ចេកទេសនិងហិរញ្ញវត្ថុ ”។
យោងតាមអ្នកនាំពាក្យតុលាការ រនាំងបាំងពេលនេះត្រូវប្រើនៅក្នុងបន្ទប់សវនាការក្នុងក្រុងភ្នំពេញនិងខេត្តសៀមរាប ប៉ុន្តែខ្វះចំណេះដឹងបច្ចេកទេសរារាំងមិនឲ្យប្រើកាមេរ៉ា ដើម្បីសាកសួរជនរងគ្រោះជាកុមារ ឬសាក្សីពីបន្ទប់ដាច់ដោយឡែកពីគ្នា។ ពួកគេបានបដិសេធមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយលើការប្រឹងប្រែងដើម្បីធានាឲ្យមានសុខមាលភាពដល់កុមារអំឡុងពេលដំណើរការផ្លូវច្បាប់ទេ។
អ្នកស្រី ផេបវើស បាននិយាយថា “ខ្ញុំមិនចង់និយាយថា តុលាការគឺជាឧបសគ្គទេ។ វាគ្រាន់តែថា គេមិនបានឈានដល់ដំណាក់ការមួយ ដែលមានបុគ្គលិកឯកទេសធ្វើការជាមួយកុមារនៅឡើយ”។
លោក សំអឿន បាននិយាយថា ដោយគ្មានកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធច្បាប់ទាំងមូល ក្រុមអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលនឹងបន្តទទួលខុសត្រូវធ្ងន់ចំពោះការការពារកុមារ។
លោកបាននិយាយថា “តើនរណាកាន់ ឬទទួលខុសត្រូវចំពោះករណីនេះ? នគរបាលឬ? ចៅក្រមស៊ើបអង្កេតឬ? ចៅក្រមឬ? អ្នកទាំងអស់នេះនិយាយថា អត់ទេ”៕ (រាយការណ៍បន្ថែមដោយ អ៊ូច សូនី និង ឃី សុវុឌ្ឍី)
Source: http://www.cambodiadailykhmer.com/33761
